درباره استان گیلان

استان گیلان (به گیلکی: گیلان یا گیلؤن)

 از استان‌های شمالی ایران به مرکزیت کلانشهر رشت^[۲][۳] است.

 دربارهٔ نام گیلان و معانی واژهٔ گیل، نظرات متفاوتی ابراز شده‌است. لغت‌نامه دهخدا، واژهٔ گیلان را برگرفته از «گیل»، به‌اضافهٔ پسوند مکان «ان»، به معنای محل سکونت گیل‌ها دانسته و افزوده‌است که صورت این واژه در زبان پهلوی، گِلان (Gelan) و نزدیونانی‌ها گِلای (Gelae) بوده‌است.^[۴]

این استان، از شمال به دریای کاسپین و کشور آذربایجان، که از طریق آستارا با آن دارای مرز بین‌المللی است، از غرب بهاستان اردبیل، از جنوب به استان زنجان و قزوین و از شرق به استان مازندران محدود می‌شود.^[۵]

 

مساحت گیلان ۱۴٬۰۴۴ کیلومترمربع و جمعیت آن طبق سرشماری ۱۳۹۱، ۲٬۴۸۰٬۸۷۴ نفر است.^[۱]

گیلان دهمین استان پرجمعیت و بیست و هشتمین استان وسیع ایران است.

 تراکم جمعیت در این استان با ۱۷۷ نفر در هر کیلومترمربع جایگاه سوم را در ایران دارد.^[۶]

 کلانشهر رشت با داشتن ۴۶ درصد جمعیت کل استان،^[۷] مرکز و پرجمعیت‌ترین شهر استان گیلان و دوازدهمین شهر پرجمعیت ایران و پرجمعیت‌ترین شهر سه استان ایران در ساحل دریای کاسپین است. از دیگر شهرهای پرجمعیت این استان می‌توان به ترتیب به شهرهای بندر انزلی، مهمترین بندر ایرانی در حاشیه دریای کاسپین، لاهیجان، تالش، لنگرود، رودسر، بندر آستارا، فومن و اشاره کرد.

طبیعت گیلان، پوشیده از جنگل و دارای آب و هوای معتدل و مرطوب است. این استان شامل مناطق سرسبز شمال غربیرشته‌کوه البرز و بخش غربی کرانه‌های جنوبی دریای کاسپین است.^[۸]

استان گیلان از سال ۱۳۴۴ در تقسیمات کشوری ایران به عنوان استان مستقل وارد شد. این منطقه پیش از آن ولایت گیلان واستان یکم خوانده می‌شد.^[۹]

گیلان در ۱۷۳۶، از نقشه هرمان مول

گیلان در نقشهٔ شمال ایران در سال ۱۸۰۸، از اطلس نوی جان پینکرتن

گیلان بر اساس آخرین تقسیمات کشوری(1389) دارای ۱۶ شهرستان، ۴۳ بخش، ۵۱ شهر و ۱۰۹ دهستان است:

شهرستان آستارا

موقعیت جغرافیایی و مشخصات عمومی :
شهرستان آستارا در شمال غربی استان گیلان واقع شده، از شمال به رودخانه «آستارا چای» در مرز ایران و جمهوری آذربایجان، از شرق به دریای خزر، از جنوب به شهرستان تالش و از غرب به استان اردبیل محدود می شود. این شهرستان در بین کوههای پوشیده از جنگل تالش و ساحل نیلگون دریای خزراست  .جاده کرانه دریای خزر از آستارا شروع وبه بندر امام خمینی ختم می شود وبخشی از این جاده که از شهرستان آستارا می گذرد به لحاظ چشم اندازهای طبیعی بسیارزیبا و بی نظیر است. آستارا کلمه ای تالشی است که تالشیان آنرا «هسته رو»یا «آسته رو»تلفظ  می کنند. اطلاق این نام به این شهر به این دلیل بوده که سالها پیش در این ناحیه تپه های شنی، برکه ها، مردابها و نیزارهایی وجود داشته که راه رفتن در آنها مستلزم احتیاط بوده و از این لحاظ آهسته رو یا آسته رو نامیده شده و به مرور زمان پس از آنکه عده ای از اطراف اردبیل و نواحی دیگر به این شهر مهاجرت نمودند و در آنجا مسکن گزیدند، آن را آستارا تلفظ نمودند. چنانکه از کتب تاریخی بر می آید منطقه آستارا تا زمان صفویه و به خصوص پیش از اسلام، از موقعیت خاصی برخوردار نبوده است و از ان به بعد است که به سبب بسط تجارت و موقعیت نظامی، اهمیت پیدا می کند و در آن قلاع متعددی می سازند. از زمان صفویه تا زمان قاجاریه نام آستارا صرفاً به منطقه ای بین انزلی و ارس که قسمتی از آن در حال حاضر جزو جمهوری آذربایجان است اطلاق می شده است. در محل فعلی آستارا، دهی به نام دهنه کنار وجود داشت که از زمان قاجاریه به بعد به سبب صدور کالا و آمد و شد  نظامیان و ارتباط میان آذربایجان و گیلان توسعه یافته است. آمد و شد بازرگانان و خارجیان و مسافرت تجار و ساکنین این شهر به نقاط مختلف روسیه و دیگر ممالک اروپایی سبب گردید تا تمدن جدید اروپا زودتر به این شهرستان رواج پیدا کند؛ به طوری که همزمان با تأسیس دارالفنون در تهران، در آستارا نیز مدرسه ملی صادقیه افتتاح گردید و در سال 1300 نیز یک مدرسه دخترانه و همچنین یک کتابخانه و قرائتخانه دایر گردید. آستارا که از آبادیهای قدیم گیلان بوده و به زبان ترکی آذری تکلم می کنند،بعد از آذری زبانها ،اقوام گیلک و تالش بیشترین جمعیت شهرستان را تشکیل می دهند گفتنی است یکی از ویژگیهای معماری شهر آستارا بامهای سفالین وزیبایش است که چهره ای متفاوت بدان بخشیده و به همین دلیل آن را شهر بامهای سفالی نیز نامیده اند.

تقسیمات شهرستانی:

مساحت این شهرستان معادل 334/385 کیلومتر مربع است و دارای 2 بخش وبه نامهای مرکزی و 4 دهستان با نام های ویرمونی، حیران، لوندویل و چلوند می باشد. و دارای 72 آبادی و دارای 2 شهر به نامهای  شهر آستار به عنوان مرکز شهرستان و شهر لوندویل می باشد.علاقمندان جهت اطلاعات بیشتردرخصوص این شهرستان می توانند به آدرس astara.gilan.ir  این شهرستان دارای 2بخش مراجعه فرمایند .
صنعت :
این شهرستان علی رغم قابلیت ها و توانمندی های قابل ملاحظه در زمینه های تجارت و صنایع پیشرفته دارد. شهرک صنعتی دراین شهرستان و و ترانزیت کالا، صادرات و واردات چمدانی (به کشورهای تازه استقلال یافته)فعالیت دارد. 
کشاورزی و دامداری :
این شهرستان با توجه به شرایط ویژه اقلیمی از مناطق مستعد کشاورزی بشمار می آید واز فعالیتهای مهم مردم این شهرستان می باشد. از محصولات مهم کشاورزی آن می توان برنج، گندم، جو، ذرت، محصولات جالیزی و سبزیها را نام برد..سطح زیر کشت این شهرستان42958 هکتار که شلتوک، سبزی و صیفی،مرکبات و میوه های دانه دار برداشت می شود. شهرستان آستارا بدلیل شرایط مناسب آب و هوایی برای کشت نباتات علوفه ای و برخورداری از مراتع برای دامپروری نیزمستعد است. دراین شهرستان گوشت قرمز،گوشت مرغ ،شیرو تخم مرغ و عسل تولید می گرددو انواع مختلف ماهی پرورش وصید وخاویار تولید می گردد .از دیگر فعالیتهای اقتصادی شهرستان زنبورداری است که از رونق زیادی برخوردار است و از لحاظ تعداد کندو در استان گیلان، بعد از تالش قرار دارد. وجود دریای خزر علاوه بر اینکه صید ماهی را رواج داده است موجب ایجاد کارخانجات صدف کوبی گردیده که در آنها از صدف های اطراف ساحل، خوراک طیور تهیه می کنند.
گردشگری و جاذبه های توریستی:
شهرآستارا به شهر بام های سفالی نیز معروف بوده و از سر سبزی و طراوات خاصی برخوردار است چشم اندازهای زیبای ساحلی، و جاذبه های طبیعی و فرهنگی  جملگی شرایط خاص و مناسبی را برای توسعه صنعت توریسم فراهم نموده است. صنعت توریسم و جهانگردی نیز یکی از منابع اصلی درآمد منطقه می باشد.
فهرست جاذبه های طبیعی شهرستان آستارا:
1-باغ عباس آباد
2-منطقه ییلاقی حیران
3-آبگرم کوته کومه و علی راشی
4-مرداب استیل
5-طرح ساحلی صدف
6-آبشار لوندویل
7-حیات وحش
8-پارک جنگلی بی بی یانلو
9-تالاب استیل
فهرست جاذبه های فرهنگی، تاریخی شهرستان آستارا:
1-بقعه شیخ محمود خیوی
2-امام زاده ابراهیم وامام زاده قاسم 
3-مدرسه حکیم نظامی(شهید مرحبا)
4-مدرسه شهید مدنی

 

شهرستان آستانه اشرفیه

موقعیت جغرافیایی و مشخصات عمومی:
این شهرستان در ناحیه شرق گیلان واقع گردیده است و از شمال به دریای خزر، از شرق و جنوب شرقی به شهرستان لاهیجان، از جنوب به شهرستان سیاهکل و از غرب و جنوب غربی به شهرستان رشت محدود می شود. شهرستان آستانه اشرفیه بعنوان بزرگترین کانون مذهبی گیلان ،دارای ویژگیهای منحصر به فردی است که از جمله آنها می توان به عبور رودخانه سفید رود ازپل آستانه اشرفیه  اشاره نمود که بعنوان یک مرز طبیعی ،جلگه گیلان را به دو قلمرو تقریبا متقارن و متمایز تقسیم میکند ودو شهری که بطور متناوب مرکز استان گیلان بوده اند عبارتند از :لاهیجان در مشرق و فومن در مغرب که تقابل این دو شهر ،فقط متاثر از مرز بندیهای سیاسی سابق نیست بلکه سفید رود هنوز هم در آستانه مرزی است که دو گونه زبان گیلکی را از یکدیگرجدا می کند ،گیلکی رشتی در مغرب رود خانه و گیلکی لاهیجانی در مشرق آن وهمچنین درفرهنگ مادی ساکنان دو سوی این مرزو بوم نیز با تفاوتهای محسوسی رو به رو می شویم،از فنون برنجکاری گرفته تا شکل بندی خانه های روستایی،تفاوتهای شگفت آوری مشاهده میشود که بعید به نظر می رسد بتوان آنهارا صرفا ناشی از تاثیرات و عوامل جفرافیایی  دانست.این شهرستان در قدیم کوچان نام داشته است ولی پس از شهادت آقا سیـد جلال الدین اشرف (ع )(برادر امام رضا (ع))و تدفین وی در این شهر، نام آن به آستانه اشرفیه تغییر یافته است و آرامگاه آن حضرت، امروزه زیارتگاه عاشقان خاندان عصمت و طهارت (ع) می باشد.

تقسیمات شهرستانی:

مساحت این شهرستان 426/6 کیلومتر مربع و دارای ناحیه جغرافیایی جلگه ای است و درشمال آن نوار باریک ساحلی وجود دارد. این شهرستان دارای دو بخش به نام های مرکزی وکیاشهر و 6 دهستان با نام های کیسم، کورکاه، دهشال، چهارده، دهکاء و دهسر می باشد و دارای 95 آبادی است. شهر آستانه اشرفیه مرکز شهرستان و بندرکیاشهر مرکز بخش کیاشهر، 2 شهر این شهرستان هستند.علاقمندان جهت اطلاعات بیشتردرخصوص این شهرستان، می توانند به آدرس astaneh.gilan.ir مراجعه فرمایند.  
صنعت: 
از نظر صنعتی، شهرک های صنعتی «پرکاپشت» و «نقره ده» اقدامات بسیار خوبی درامر توسعه صنعتی صورت پذیرفته است. واحدهای کارگاهی درنقاط شهری و روستایی مستقر می باشند.
کشاورزی ودامداری: 
محصولات کشاورزی این شهرستان به دلیل شرایط جلگه ای و مرغوبیت خاک آن از کیفیت بالایی بر خوردار است .برنج با 23500هکتار مساحت زیر کشت و بادام زمینی و چای از عمده ترین تولیدات کشاورزی منطقه محسوب می شوند .پرورش کرم ابریشم هم از فعالیتهای جاری در منطقه محسوب می شود.سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی شهرستان آستانه اشرفیه بالغ بر 32000 هکتارمی باشد که به کشت باغ ها و زراعت های سالانه اختصاص دارد. و محصولات عمده زراعی شهرستان برنج، بادام زمینی، صیفی و حبوبات و دانه های روغنی (ذرت، سویا) می باشد .درزمینه دامپروری واحدهای صنعتی پرورش نگهداری و در بخش سنتی گاو و گوساله و گاو میش و در بخش طیور جوجه کشی صنعتی  ومرغ مادر و عسل و پرورش ماهی فعالیت می نمایند.
گردشگری و جاذبه های توریستی:
شهرستان آستانه اشرفیه به لحاظ وجود مرقد حضرت سلطان سید جلال الدین اشرف و همچنین دارا بودن 36 کیلومتر ساحل زیبای دریای خزر و مواهب طبیعی دریا از قبیل دو طرح سالم سازی دریای کیاشهر و عسکر آباد ، جنگل ، مرداب، پارک جنگلی کیاشهر و پارک ساحلی سفیدرود آستانه اشرفیه و پل های بتونی روی رودخانه سفید رود،پارک خشکی دریایی بوجاق دارای نقاط بسیار خوب زیارتی و سیاحتی بوده و سالانه زوار و مسافرین زیادی به قصد زیارت و سیاحت وارد شهرستان می شوند این تعداد بین 600 هزار تا یک میلیون نفر در سال تخمین زده می شود.
فهرست جاذبه های طبیعی آستانه اشرفیه:
1-پارک ساحلی آستانه
2-پارک جنگلی بندر کیاشهر
3-اسکله ماهیگیری و قایقرانی بندر کیاشهر
4-پارک جنگلی صفرابسته
5-تالاب بوجاق بندر کیاشهر
فهرست جاذبه های فرهنگی و تاریخی آستانه اشرفیه:
1-آرامگاه استاد دکتر محمد معین
2-پل خشتی نیاکو (دوره قاجاریه)
3-بازارهای هفتگی (دوشنبه و پنج شنبه
4-بقعه آقا سید محمد یمنی

 

شهرستان املش

موقعیت جغرافیایی و مشخصات عمومی :
این شهرستان از سمت شمال و شرق با شهرستان رودسر، از سمت جنوب با شهرستان سیاهکل و از سمت شمال غرب و غرب با شهرستان لنگرود همسایه است. شهرستان املش از نظر ژئومرفولوژی و ناهمواریها به سه منطقه جلگه ای،کوه پایه ای و کوهستانی تقسیم شده است وبخش جلگه ای از آبرفتهای رودهای شلمان رود،کیا رودو رود کهنه گویه به وجود آمده است که شهر املش بر مخروط افکنه شلمان رودبنا شده است .بخش جلگه ای و کوهپایه ای در گذشته نه چندان دور پوشیده ازجنگل انبوه بوداماامروزه به باغات چای تبدیل شده است .بخش کوهستانی در جنوبی ترین قسمت شهرستان واقع شده و پوشیده از مراتع و بلند ترین قله آن ناتشکوه است. مناطق جلگه ای و کوهپایه ای دارای آب و هوای معتدل خزری و مناطقکوهستانی دارای زمستانهای سرد و پوشیده از برف و یخبندان و تابستانهای خنک و ملایم است. املش دراصل «ام» و «لش» بوده است که «ام »به معنی «رود»و «لش»به معنی« راکد» می باشد بنابر این املش یعنی رود خانه راکد می باشد.

تقسیمات شهرستانی:

این شهرستان 469/5کیلومتر مربع مساحت دارد و دارای دو بخش به نامهای  رانکوه و مرکزی می باشد. بخش رانکوه شامل یک شهر با نام رانکوه و سه دهستان با نام های سمام و کجید و شبخوسلات می باشد. بخش مرکزی شامل یک شهر با نام املش و دو دهستان با نام های املش شمالی و املش جنوبی است.علاقمندان جهت اطلاعات بیشتردرخصوص این شهرستان می توانند به آدرس amlash.gilan.ir مراجعه نمایند.
صنعت :

در بخش صنعت نیز کارخانجات چایسازی ، قند کبریتی و برنجکوبی را می توان ذکر کرد. در زمینه معادن نیز وجود دو معدن میکا در روستاههای یا علی گوابر و پلهام سانک که از معادن منحصر به فرد کشور محسوب می شوند و مواد اولیه آن در حفاریهای نفت و صنایع الکتریکی و صنعت پلاستیک کاربرد دارد از معادن و ذخایر مکشوفه و در حال بهره برداری در شهرستان می باشند. در بخش صنایع دستی از مهمترین صنایع خانگی موجود در شهرستان می توان چادر شب بافی، کوه گری، گلیم بافی را نام برد. ضمنا سه شنبه بازار املش نمونه قابل توجهی از بازارهای هفتگی سنتی در گیلان است . که نقش بهسزایی در رونق اقتصادی این شهرستان دارد.
کشاورزی ودامداری :
محصولات کشاورزیی شهرستان شامل چای و برنج ، گردو، فندق، گندم، جو، گل گاوزبان و... می باشد. .دربخش دامداری شهرستان املش با پرورش گاو و گوساله، تک سمی، بز و بزغاله گوسفند و بز ، کندوی عسل و دامداری صنعتی و مرغداری گوشتی وکارخانجات جوجه کشی و با توانایی پرورش تخم نوغان ، مزرعه تکثیر و پرورش ماهی دارای پتانسیل بالایی از نظر تولیدات دامی بوده و نقش مهمی در تأمین فرآورده های دامی کشور به عهده دارد.  لازم بذکر است ساکنین جلگه به پرورش گاو،طیور و کرم ابریشم مشغولند و درمناطق کوهپایه ای و کوهستانی به پرورش زنبور عسل می پردازند.
گردشگری و جاذبه های توریستی:
شهرستان املش با وجود باغات زیبای چای و مناطق ییلاقی خوش آب و هوا دارای جاذبه توریستی بوده و هرساله مسافرین زیادی ازدیگر شهرهای کشور جذب می کند و موقعیت شهرستان به گونه ای است که بدلیل مناطق ییلاقی و باغات زیبای چای بسیار از جاذبه های توریستی داخلی و خارجی برخورداراست وبستر مناسب جهت توسعه صنعت گردشگری دارد 
فهرست جاذبه های فرهنگی، تاریخی و طبیعی شهرستان املش :
1-برج تاریخی میل امام با ارتفاع 7 متر
2-خانه های قدیمی خاندان صوفی (املش)
3-قلعه شاه نشین قلعه
4-بافت تاریخی شهر املش
فهرست جاذبه های طبیعی شهرستان املش :
1-تالاب زربیجار
2-مناطق ییلاقی و باغات چای
3-غار تلاین گورج و هفت خم تله سر
4-یخچال طبیعی ملجا دشت
5-دهکده ییلاقی – تندرستی خسیب دشت – هلودشت
6-چشمه آب معدنی لوزان

 

شهرستان بندرانزلی

موقعیت جغرافیایی و مشخصات عمومی :
شهرستان بندرانزلی از شمال به دریای خزر از جنوب به شهرستان صومعه سرا از شرق به شهرستان رشت و از غرب به شهرستان رضوانشهر متصل می باشد. شهرستان بندرانزلی در ناحیه ای کاملاً جلگه ای به صورت طولی و در ساحل دریای خزر واقع شده و دارای آب و هوای معتدل مرطوب می باشد .بخشی از محیط زیست طبیعی این شهرستان رادریا( 40 کیلومتر نوار ساحلی) و بخش مهم دیگر را اکوسیستم ارزشمند تالاب انزلی تشکیل می دهد. نام انزلی به پیشینه تاریخی اش در بیشتر شهرهای اروپایی شناخته شده است . فاصله بندرانزلی تا تهران 380 کیلومتر، تا مرکز استان 40 کیلومتر و تا اولین فرودگاه 35 کیلومتر می باشد. این شهرستان دارای آب و هوای معتدل مرطوب ساحلی بوده که در فصول مختلف سال شرایط آب و هوای مطلوبی را دارا می باشد. میزان بارندگی شهرستان بسیار بالا بوده به طوری که سالیانه متوسط 1892 میلی متر بارندگی دارد بیشترین بارندگی در ماه های شهریور و مهر با 440/9 میلی متر گزارش گردیده است . میزان رطوبت نسبی سالیانه به طور متوسط حدود 71 تا 97 درصد و درجه حرارت محیط زیست بین 3/5 تا 28 درجه سانتی گراد در نوسان بوده است.

تقسیمات شهرستانی:

مساحت این شهرستان معادل 308/9 کیلومتر مربع  است ودارای یک بخش مرکزی، دو دهستان (چهار فریضه کپورچال، لیجارکی حسن رود)، یک شهر (بندرانزلی) و 29 روستامی باشد. علاقمندان جهت اطلاعات بیشتردرخصوص این شهرستان می توانند به آدرس anzali.gilan.ir  مراجعه فرمایند.
صنعت :
شهرستان انزلی به لحاظ وجود گمرگ وارتباط تجاری از زمان های دور نزد تجار ایرانی و خارجی به دروازه اروپا شهرت یافته بودواین شهرستان با توجه به موقعیت جغرافیایی و انجام مراولات فرهنگی ، سیاسی و اقتصادی با کشورهای دیگر از پیشینه بسیار درخشانی برخوردار بوده و سرمنشاء تحولات بسیاری در منطقه است.فعالیت های اقتصادی شهرستان عمدتاً در زمینه های کشاورزی،شیلات، تولیدات صنعتی ، بندری و خدماتی می باشد و همانند سایر مناطق بازار سنتی (شنبه بازار) در شهرستان دایر است .در فصول بهار و تابستان با توجه به ورود مسافر وتوریسم در کنار ساحل دکه داران اقدام به فروش اجناس مصرفی می نمایند.  فعالیت های بندری نیز در امر صادرات و واردات با کشورهای اسیای میانه نقش بسزایی در تقویت بنیه  اقتصادی شهرستان دارد.کارگاههای صنایع دستی ،گلیم بافی، حصیربافی، معرق و مینیاتور، فرش بافی، صنایع نساجی، صنایع چوب فعال می باشد. و همجنین صنایع غذایی، صنایع سلولزی و شیمیایی، صنایع کانی غیر فلزی ظرفیت خوبی رااز نظر صنعتی در این شهرستان ایجادنموده است.
کشاورزی ودامداری :
مساحت اراضی کشاورزی شهرستان بندرانزلی برابر با 4240 هکتار شامل 3323 هکتار اراضی زراعی، 918 هکتار  اراضی باغی و سهم هر یک از دو گروه اراضی مذکور در کل اراضی کشاورزی شهرستان به ترتیب 78% و 22%   می باشد.  شهرستان بندرانزلی از نظر دامداری دارای قابلیت هایی مانند تولید طیور صنعتی و دام صنعتی ، داشتن شرایط جوی واقلیمی و بافت خاک مناسب جهت پرورش کرم ابریشم و پرورش شتر مرغ می باشد . از فعالیتهای دیگر مردم شهرستان بندرانزلی صیادی است که در کنار آن به کشاورزی و ساخت صنایع دستی و محصولات حصیری نیز می پردازند. یکی از محصولات باارزش انزلی خاویاراست که به لحاظ تولید آن ، ایران در رتبه دوم جهانی قرار دارد.
گردشگری و جاذبه های توریستی :
سواحل و مناظر طبیعی زیبای شهرستان انزلی ، تالاب با پناهگاههای متعدد پرندگان بومی ومهاجر ،گل های نیلوفر آبی و نیزارهای آن از جاذبه های بی بدیل این شهرستان است تاآنجا که بیش از 90% مسافرینی که به گیلان سفر می کنند از این شهرستان دیدن می کنند.شهرستان بندرانزلی با توجه به برخی شاخص ها مثل ظرفیت اقامتی، مسافران ورودی و خروجی به واحدهای پذیرایی و ... بسیار فعال می باشد.
فهرست جاذبه های طبیعی شهرستان بندرانزلی: 
1-دریا و منطقه ساحلی: به لحاظ این که شهرستان بندرانزلی در نوار ساحلی استقرار دارد وجود هتل ها پارکها ، مهمانپذیرها و وجود تپه های ماسه ای اهمیت و زیبایی شهرستان را مضاعف نموده است. 
2-تالاب بندرانزلی: گفتنی است که بیش از یک سوم مساحت شهرستان را محیط تالاب در بر گرفته که به وسیله 5 آبراه (روگاهء) به اسکله بندرانزلی و از آن جا به دریای خزر متصل می شود. 
اهمیت و ویژگی تالاب عبارتند از: 
الف -امکان مناسب جهت تخم ریزی آبزیان 
ب-پناهگاه پرندگان بومی و مهاجر.
ج-استقرار جزایر زیبا در داخل تالاب  ورویش انبوهی از گل های نیلوفر آبی و نیزار که مجموع آنها بر قابلیت توریستی تالاب تأثیر بسزایی دارد. 
د-27رودخانه مهم گیلان به این تالاب سرازیر می شوند. تالاب انزلی چه از جهت   وسعت و چه از نظر پوشش گیاهی ، تنوع ژنتیکی و تنوع جانوری از مهم ترین تالابهای شناخته شده در سطح بین المللی به شمار می آید که هر ساله هزاران گردشگر داخلی وخارجی را به سوی خود جلب می کند. اراضی اطراف این تالاب از مناسب ترین مکانهای زیست محیطی برای پرندگان آبزی در بخش جنوبی دریای خزراست. 
فهرست جاذبه های تاریخی و فرهنگی شهرستان بندرانزلی :
1-کاخ میان پشته: کاخ میان پشته مساحت تقریباً 17 هکتار و زیربنای 1168 متر مربع میباشد که در بین پل انزلی و غازیان قراردارد و در فهرست آثار ملی می باشد. 
2-پل غازیان و پل میان پشته: این پل که پل رابط بین گیلان و آذربایجان می باشد و جزء فهرست آثار ملی است. 
3-ساختمان شهرداری: از بناهای دوره قاجاریه می باشد که به عنوان بنای یادبود شهر انزلی اطلاق می شود. ارتفاع ساختمان از کف تا تاج ساختمان 20 متر و 148 پله می باشد و در فهرست آثار ملی ثبت شده است. 
4-ساختمان گمرک فانوس دریایی و موزه نظامی: از دیگر جاذبه های شهرستان بندرانزلی می باشند.

 

شهرستان تالش

موقعیت جغرافیایی و مشخصات عمومی :
نام تالش از « توالش » مشتق شده « تول » به معنی « گل » و« ش» پسوند مکان یعنی گل خیز است که به مرور به تالش تبدیل شده است . تاتها وتالشها ، ساکنین عمده این سرزمین دارای تاریخی کهن واستوار بوده که نقش عمده ای در پی ریزی ساختارفرهنگی گیلانیان داشته اند . تالشیها اقوامی بودند که درتا ریخ از آنها به نام کادوسها یا کاتوزیها نام برده شده واز زمان مادها در این منطقه ساکن شده اند ، در گذشته از نظر سیاسی قدرت مسلط منطقه را داشته اند . زندگی قبیله ای آنها بین ارتفاعات و دره ها هم متناسب با فصل بوده است که هم اکنون نیزتجانس قومی خود را حفظ کرده اند . گویش تالشی در ناحیه جلگه ای وگالشی در ناحیه کوهپایه ای رواج دارد.شهرستان تالش در شمال غرب استان گیلان واقع شده است این شهرستان از شمال به شهرستان آستارا، از جنوب به شهرستان‌های رضوانشهر و ماسال، از شرق به دریای خزر و شهرستان بندرانزلی و از غرب به استان اردبیل می‌رسد.  کوهستان تالش که دنباله رشته کوه البرز می باشد در این شهرستان قرار دارد و ناحیه بزرگی را در غرب این شهرستان در بر گرفته است. مرکز شهرستان تالش در گذشته، شهر شفارود و سپس کرگانرود بوده است اما در طی جنگ دوم جهانی، متفقین به منظور رساندن قوای کمکی و تجهیزات نظامی به شوروی، با کمک این دولت، جاده ای از طریق انزلی ـ  تالش ـ آستارا  ایجاد نمودند و در نتیجه شهر کرگانرود مرکز تالش از این جاده به دور مانده و منزوی گردید. مردم شهر به کنار جاده جدید کوچ نموده و شهری را بنا نمودند و چون در مکان احداث شهر، کاخی با هشت در بزرگ در طرفین وجود داشت و به زبان تالشی، (در) را (بر) می گویند شهر جدید را هشتبر نام نهادند که به مرور زمان به «هشتپر» تغییر نام پیدا کرد . کم کم این نام هم عوض شده و آن را تالش نامیدند .

تقسیمات شهرستانی:

مساحت این شهرستان معادل 2155/872 کیلومتر مربع است.شهرستان تالش دارای دو ناحیه عمده جغرافیایی جلگه ای و کوهستانی است و دارای چهار بخش به نام های مرکزی اسالم، خاله سرا، خرجگیل، حویق، چوبر، خطبه سرا، لیسار، ساحل جوکندان، طولارود و کوهستانی تالش می باشد. این شهرستان از چهارشهر به نام‌های تالش، اسالم، لیسار و حویق و 322 آبادی و 68 دهیاری دارد. شهر تالش مرکز این شهرستان می باشد.علاقمندان جهت اطلاعات بیشتردرخصوص این شهرستان می توانند به آدرس talesh.gilan.ir  مراجعه فرمایند.
صنعت: 
مراکز صنعتی شهرستان تالش عمدتاً در شهرک صنعتی کشلی و ناحیه صنعتی خاسه سرا تدارک و تجمیع شده است، ازجمله صنایع دستی این شهرستان جوراب بافی ، جاجیم بافی وتهیه شال مخصوص از پشم گوسفند از صنایع دستی شهرستان تالش به شمار می آید جوراب بافی ، جاجیم بافی وتهیه شال مخصوص از پشم گوسفند از صنایع دستی شهرستان تالش به شمار    می آید. شهرستان تالش با ارز تقریبی 756 میلیارد ریال و با تعداد 26000 بهره بردار در تولید ناخالص منطقه حرف اول را می زند.
کشاورزی ودامداری:
در بخش کشاورزی برنج ، توتون ، میوه جات ومحصولات جالیزی از عمده تولیدات این شهرستان محسوب می شود وپرورش زنبور عسل وتولید عسل مرغوب ، دامداری ، دامپروری ، پرورش طیور ، صیادی ، پرورش کرم ابریشم وتولید پیله آن از دیگر فعالیتهای اقتصادی این منطقه است . این شهرستان از حیث جمعیت و وسعت دومین شهرستان استان است که از نظر فعالیت های تولیدی، دامداری، زنبورداری و کشاورزی از جایگاه ممتازی برخوردار می باشد.
 گردشگری و جاذبه های توریستی:
کوهستان تالش که 71/5% مساحت شهرستان را در بر گرفته که در گستره خود نقاط ییلاقی و بسیار خوش آب و هوا را جای داده است  که عبارتند از: مجتمع تفریحی سیاه داران تالش، دریای گیسوم، رودخانه کرگانرود ( شهر تالش)، دریای قروق، دریای الالان (بخش اسالم)، طرح سالم سازی ساحل حجت محله لیسار (بخش کرگانرود)، پارک و فضای سبز در حاشیه رودخانه لیسار (شهر لیسار)، ساحل حویق (شهر حویق)،‌آبشار زمرد حویق(بخش حویق)، کاخ های منطقه آق اولر و حمام مریان (بخش مرکزی)، قلعه صلصال لیسار (شهر لیسار) و محور توریستی اسالم به خلخال (بخش اسالم) می باشد
فهرست جاذبه های طبیعی شهرستان تالش:
1-پارک جنگلی کیسوم
2-سواحل دریای گیسوم
3-مناطق ییلاقی سوباتان و آق اولر
4-جاده کوهستانی اسالم به خلخال
5-پارک جنگلی گیسوم
6-تالاب جوکندان
7-جاده کوهستانی خطبه سرا به لوزبیل
8-ساحل در یای لیسار
9-ساحل حویق
فهرست جاذبه های فرهنگی، تاریخی شهرستان تالش :
1-قلعه لیسار معروف به دژ سلسال (دوره اسماعیلیان)
2-کاخ های قشلاقی و ییلاقی نصر الله خان (معروف به سردار امجد)
3-حمام قدیمی آق اولر (دوران صفویه)
4-بقعه شامیلرزان
5-گورستان تاریخی مریان (محوطه باستانی مریان )
6-محوطه باستانی تول ،تنروین

 

شهرستان رضوانشهر

موقعیت جغرافیایی و مشخصات عمومی :
شهرستان رضوانشهر در شمال غربی گیلان، بین سواحل دریای خزر و رشته کوه های تالش قرار دارد که از دوبخش جلگه ای و کوهستانی تشکیل گردیده است، رضوانشهر بین شهرستان های تالش، بندرانزلی، صومعه سرا، ماسال و خلخال واقع شده است. . زبانهای رایج در این شهرستان شامل زبان تالشی وگیلکی است که زبان تالشی در منطقه کوهستانی تکلم می شود وزبان منطقه جلگه ، گیلکی می باشد. این شهرستان از موقعیت جغرافیایی ممتازی برخوردار می باشد بدین معنا که گلوگاه ارتباطی بخش های مرکزی، غربی و شمالی استان محسوب شده و در مدخل شاهراه ارتباطی گیلان به استان اردبیل و کشورهای قفقاز و روسیه قرار گرفته است. حدود 40درصد آن عرصه های کوهستانی جنگلی و مرتعی و ییلاقی و 30% نیز جلگه ای و ساحلی است . آب و هوای این شهرستان در بخش ساحلی و جلگه ای مرطوب و در کوهستان ها نیمه مرطوب است، میانگین بارش سالانه این شهرستان 1000 تا 1400 میلی متر که از ساحل و جلگه به سمت کوهستان کاهش می یابد.

تقسیمات شهرستانی:

مساحت این شهرستان 770/294کیلومتر مربع است این شهرستان دارای 2 بخش مرکزی و پره سر، 2 شهررضوانشهر و پره سر، 4 دهستان دیناچال، ییلاقی ارده، خوشابر، گیل دولاب و 110روستا و 25 دهیاری است.علاقمندان جهت اطلاعات بیشتردرخصوص این شهرستان می توانند به آدرس rezvanshahr.gilan.ir مراجعه فرمایند. 
صنعت :
شهرستان رضوانشهر دارای کارگاه های صنعتی در نقاط شهری و روستایی  می باشد از نظر صنایع می توان کار خانه چوب وکاغذ ایران (چوکا) که مهمترین کارخانه چوب در سطح خاور میانه است را نام برد. همچنین دارای کارگاههای صنایع دستی نیز  می باشد.در روزهای چهارشنبه در این شهر بازار هفتگی دایر می‌شود و در این روز جنب و جوش بیشتری در این شهر به چشم می‌خورد.کشاورزان و دامداران اطراف، کالاهای مورد احتیاج خود را خریداری نموده و کالاهای اضافی وفراورده‌ های دامی و کشاورزی خود را در بازار می‌فروشند.
کشاورزی ودامداری:
سطح زیرکشت شهرستان 20003 هکتار می باشد ومهمترین محصولات کشاورزی آن برنج ،گندم ،جو وذرت است که به صورت سنتی ونیمه سنتی کشت می شود . ازدیگر فعالیتهای رایج در منطقه می توان به باغداری ،تکثیر گیاهان دارویی وزینتی وپرورش ماهیان سردآبی ، گرم آبی و خاویاری به زنبور داری و پرورش کرم ابریشم و توتون کاری اشاره نمود . شهرستان رضوانشهر به دلیل دارا بودن مراتع مناسب و علوفه فراوان مستعد دامداری می باشد و دارای تولیدات دام و طیور،زنبور عسل و شترمرغ می باشد.
گردشگری و جاذبه های توریستی:
سواحل زیبای شهرستان 30 کیلومتر نوارساحلی، ذخایر عظیم جنگلی، نزدیکی سواحل دریای خزر به نواحی کوهستانی، جنگل سوزنی برگ در حد فاصل اردجان تا پره سر، آبشار ویسادار در 15 کیلومتری پره سر، ییلاق ارده، برزکوه، شاله راه روشنده، مسجد اسپیه مزگت، در کنار رودخانه دیناچال، پل آجری پونل، بقعه سیدشرف الدین، بقعه برزه کوه، بقعه آقا سیدصالح، بقعه شیخ ابوالمعالی پره سر مجموعاً جاذبه هایی را به لحاظ گردشگری در شهرستان ایجاد نموده است و با داشتن جاذبه های قابل توجه طبیعی (جنگل، کوهستان، ساحل، آبشار، رودها) و یادمان های تاریخی و مذهبی، بازارهای محلی و سنتی هفتگی و آداب و رسوم و فرهنگ خاص مردم از استعدادهای بالقوه فراوانی برخوردار است. شهرستان دارای موقعیت چهار راهی و بین راهی ممتازی است که در مسیر عبور مسافران، گردشگران عازم آستارا، تالش، استان اردبیل و کشورهای قفقاز و بالعکس است. 

فهرست جاذبه های طبیعی شهرستان رضوانشهر:
1-پارک جنگلی دکتر درستکار
2-آبشار و لیسادار
3-مجتمع ساحلی تازه آباد- رودسر
4-مجتمع ساحلی پره سر
5-ییلاقات........
فهرست جاذبه های فرهنگی، تاریخی شهرستان رضوانشهر:
1-اسپبه مزگت یا سفید مسجد با قدمتی بیش از هزار سال (دنیا چالی)
2-گورستان باستانی و سکه و میانرود
3-پل آجری پونل
4-بازارهای هفتگی (چهارشنبه بازار رضوانشهر و سه شنبه بازار پره سر)

 

شهرستان رودبار

موقعیت جغرافیایی و مشخصات عمومی :
شهرستان رودبار در جنوب استان گیلان واقع و از شمال به شهرستانهای رشت و لاهیجان، از جنوب به استان قزوین، از مشرق به شهرستان رودسر و از غرب به شهرستان فومن و استان زنجان محدود است. رودبار به نامهای مختلفی از جمله « خشکه رودبار » ، « رودبارمحمد زمان خانی »،«رودبار زیتون » « پیلده رودبار» معروف بوده است که نام رودبار احتمالا به دلیل جریان داشتن رودخانه سفیدروددراین شهرستان پدیدآمده است .رودبار ازنظر تاریخی دارای قدمتی 6هزارساله می باشد .آثار بدست آمده در تپه مارلیک حاکی از وجود تمدنی کهن دراین منطقه است که مربوط به هزاره دوم قبل ازمیلادمی باشد . جمعیت شهرستان رودبار که نسبت به مساحت آن ازسایر شهرستانهای استان کمتراست ، این امکان را فراهم آورده تا اقوام گوناگون درکنار یکدیگر زندگی کنند واین امر منجربه تنوع مردم شناختی این شهرستان شده است که شامل نژادهای مختلفی چون تالش ها،تات ها،کردها ،ترکها وگیلکها می باشد.   این شهرستان، درمنطقه ای کوهستانی و بر دامنه رشته کوه های البرز واقع و دارای محدوده های کوهپایه ای، جنگلی و مرتعی می باشد. آب و هوای رودبار، نیمه مرطوب و کوهستانی است. قلعه معروف درفک با ارتفاع 3500 متر در این شهرستان وجود دارد. این شهرستان تحت تاثیر توده هوای خشک و نیمه خشک ناحیه مرکزی ایران قرار دارد و در تمام مدت سال در مسیر بادهای دائمی دره سفید رود می باشد و کمتر روزی پیش می آید که در شهر منجیل، یکی از توابع این شهرستان، باد نوزد. جهت وزش این بادها در ماههای سرد سال، از جنوب به طرف شمال و در ماههای گرم سال، بالعکس از شمال به جنوب می باشد.بوشش گیاهی در این منطقه شامل استپ کوهپایه ای بوده که با نزدیک شدن به جلگه گیلان، تبدیل به جنگل با انواع درختان سوزنی برگ  می شود. آثار فسیلهای گیاهی، به ویژه سرخس، در رودبار فراوان و در دسترس است .از نظر زبان و لهجه، شهر رودبار را میتوان مرز گیلان دانست چه با عبور از این شهر و ورود به شهر منجیل، از میزان افرادی که به گویش گیلکی سخن میگویند کم شده و ترک زبانها بیشتر می شوند؛ به حدی که می توان گفت زبان غالب در شهر منجیل، ترکی می باشد. این تشابه لهجه، پیوند اقتصادی این منطقه را با قزوین زیادتر کرده است. .

تقسیمات شهرستانی:

 این شهرستان دارای  2330/544 کیلومتر مربع مساحت می باشد وبراساس آخرین تقسیمات کشوری، شهرستان رودبار، دارای 4 بخش شامل بخش مرکزی، بخش رحمت آباد و بلوکات بخش خورگام و بخش عمارلو است. شهرستان مذکور دارای 10دهستان شامل رستم آباد شمالی، رستم آباد جنوبی و کلشتر به عنوان دهستان های بخش مرکزی، بلوکات، دشتویل و رحمت آباد به عنوان دهستان های بخش رحمت آباد و بلوکات، خورگام و درفک به عنوان دهستان های بخش خورگام و جیرنده و کلیشم به عنوان دهستان های بخش عمارلو می باشد.علاقمندان جهت اطلاعات بیشتردرخصوص این شهرستان می توانند به آدرسroodbar.gilan.ir مراجعه فرمایند.
صنعت :
شهرستان رودبار دارای 3 شهرک صنعتی مصوب شالم: جمال آباد لوشان، خرشک رحمت آباد و شهرک صنعتی منجیل ویک منطقه صنعتی نیزدر جیرنده است و به دلیل تعدد شهرکهای صنعتی و  باوجود کارخانجات بزرگ ، کارخانجات کشتارگاه صنعتی طیور، کارخانجات خوراک دام کارخانجات گیاهان دارویی، کارخانجات آب های معدنی و کارخانجات تولید آجر ماشینی همچنین صنایع موجود در شهرستان دومین شهرستان صنعتی استان می باشد.از موارد دیگر اهمیت اقتصادی این شهرستان وجود در این شهرستان کارخانجات سیمان و معادن متعدد بوده که در کشور شناخته شده و مورد توجه هستند و مهمترین آنها کارخانه سیمان لوشان و معدن زغال سنگ سنگرود می باشد. وجود نیروگاههای برق سفیدرود و لوشان در این شهرستان نیز حائز اهمیت فراوان است.
 کشاورزی و دامداری :
سطح زیرکشت محصولات زراعی و باغی این شهرستان  بالغ بر25668 هکتار بوده  که به کشت برنج،زیتون (دارای فرآورده های بسیاری چون روغن زیتون وصابون) ،گندم و جو،کلزا،گیاهان دارویی وبا توجه به کارترویجی در امر کشت زعفران حدود 2 هکتار از بخش های عمارلو و خورگامم و روستای کلشتر زیر کشت این محصول رفته که الحمدالله پاسخ مناسبی نیزداده است .این شهرستان مقام اول استان در زمینه کشت زیتون و گندم و جو را دارد .همچنین باتوجه به حدود 78651 هکتار جنگل در این شهرستان  مقام اول را از لحاظ جنگل و مرتع در استان دارا است . واین شهرستان همچنین در پرورش و نگهداری دام و طیور، پرورش صنعتی و کلنی زنبورعسل فعال می باشد. می باشد در بخش دامپروری شهرستان مقام دوم استان و در بخش طیور مقام سوم استان را دارا است.
گردشگری و جاذبه های توریستی :
شهرستان رودبار به علت واقع شدن در دامنه کوهستان و در امتداد مسیر سفیدرود، منطقه ای بکر برای صنعت جهانگردی است. ییلاقات و دژهای با صفای این ناحیه و یا مناظر زیبا و جالب توجه همیشه جاذب جمعیت می باشندگفتنی است وجود مناظربسیار زیبا در ارتفاعات پوشیده از درختان همیشه سبز زیتون ، آبهای معدنی گوارا ونیزپیشینه تاریخی ودیرینگی فرهنگی منطقه که تپه مارلیک از بارزترین نشانه های آن است ،این شهرستان رابه یکی از پتانسیلهای مهم گردشگری تبدیل کرده است.

فهرست جاذبه های طبیعی شهرستان رودبار:
1-آشتفشان درفک
2-سوسن چلچراغ یا سوسن سفید (روستای داماش عمارلو)
3-سد منجیل با چشم انداز طبیعی و زیبای آن
4-چشم انداز و جاذبه های اطراف رودخانه سفیدرود
5-تالاب سیاهرود
6-دریاچه سد تاریک
7-چشمه آب معدنی داماش
8-درخت سرو هرزویل
9-دهکده ییلاقی – ورزشی سالانسر
10-چشمه لویه
11-چشمه آب معدنی سنگ رود
12-چشمه کلشتر (منجیل)
13-چشمه آبگرم ماست خور (منجیل)
14-پارک جنگلی گندلات
15-دهکده ییلاقی بره سر

فهرست جاذبه های فرهنگی، تاریخی شهرستان رودبار:
1-چراغعلی تپه یا تپه باستانی مارلیک با قدمتی بیش از 3000 سال
2-پل خشتی لوشان
3-تپه گرد کول (هزاره قبل از میلاد)
4-تپه کلشی (اوایل هزاره میلاد)
5-بافت تاریخی روستای انبوه
6-غار باستانی دره دربند
7-تپه کلورز (جلالیه)
8-پل سیاهرود (پهلوی اول)
9-تپه رشی 
10-قلعه طاهر میرزا (قلعه دختر لویه) 
11-قلعه کندلان
12-قلعه دوراهان شیر کوه 
13-محوطه جمشید آباد 
14-محوطه های  باستانی شهران 
15-محوطه های  باستانی حلیمه جان 
16-محوطه های  باستانی چمیش
17-محوطه های  باستانی نیلی جان 
18-قلعه لشگرگاه دوگاهه 
19-محوطه های  باستانی فیلده 
20-محوطه های  باستانی شارف 
21-محوطه های  باستانی جوبن

22-روستای هرزویل  باقدمت تاریخی (واقع در شهر منجیل )

 

شهرستان رودسر

موقعیت جغرافیایی و مشخصات عمومی :
این شهرستان به عنوان شرقی ترین شهرستان استان می باشدو فاصله آن تا رشت حدود 72کیلومتر است ازنظر نا همواریها از دو قسمت کوهستانی وجلگه ای تشکیل یافته است که بخش کوهستانی قسمت اعظم وسعت این شهرستان را در بر گرفته و ناحیه جنوبی شهرستان راشامل می شود و جزءکوههای البرز غربی است و به نام اشکور خوانده می شود .این کوههاسرچشمه تمام رود هایی است که به حوضه آبریز دریای خزر در محدوده شهرستان رود سروارد می شوند ،از قبیل پلرود ،شلمانرود .از مهمترین کوههای این قسمت می توان ناتشکوه ،کلمازو،خشت چال و قله معروف سمام (3400متر)را نام برد. این شهرستان از شمال به دریای خزر، از شرق به استان مازندران از جنوب به استان قزوین و از غرب به شهرستان های لنگرود، املش و سیاهکل محدود می شود.  قومیت مردم رودسر گیلک و بهزبان گیلکی با لهجه بیه پیش (شرق گیلان )تکلم می کنند .مذهب مردم رودسر شیعه جعفریو اثنی عشری است.رودسر درزمانهای قدیم به نامهای«کوتم »و «هوسم » نامیده می شد ودارای تاریخ بسیار دوری می باشد .یکی از روستاهای رودسر به نام تینجان در زمان سلطنت شاه عباس اول دارای ضرابخانه بوده که سکه های ضرب شده در این محل موجود است .مقدسی جغرافی دان معروف در سال 375 هجری قمری در کتاب (احسن التقاسین فم معرفه الاقالیم )آورده «هوسم بازاری نیکو و مسجد جامع ای نزدیک مقر حاکم است »و یا حمداللهمستوفی در سال 740 هجری قمری از هوسم به عنوان بندر و لنگر گاه کشتی هایی که ازگرگان و طبرستان آذوقه حمل می کردند یاد نموده است .مردم رودسر دارای عواطف وپایبند به اصول مذهبی می باشند. این مطلب را رابینو در کتاب ولایات دارا لمرز گیلان بدین صورت آورده «مردم رودسر به ملایمت طبع و علاقه مندی به مذهب معروف می باشند.

تقسیمات شهرستانی:

مساحت این شهرستان1309/6 کیلومتر مربع است.این شهرستان دارای چهار بخش به نام مرکزی ، کلاچای چابکسر و رحیم آباد و 10 دهستان با نام های چینی جان، رضا محله، اوشیان، سیاهکلرود، ماچیان ،بی بالان، شوییل، اشکورعلیا و سیار ستاق واشکور سفلی می باشد تعداد شهرهای این شهرستان 5 شهر بوده که عبارتند از: رودسر مرکز شهرستان، کلاچای مرکز بخش کلاچای، رحیم آباد مرکز بخش رحیم آباد، چابکسر مرکز بخش چابکسر و واجارگاه همچنین این شهرستان دارای401 آبادی شامل است.علاقمندان جهت اطلاعات بیشتردرخصوص این شهرستان می توانند به آدرس roodsar.gilan.ir مراجعه فرمایند. 
صنعت: 
شهرستان رودسر دارای یک شهرک صنعتی در 8 کیلومتری مرکز شهرستان می باشد . مهمترین کارخانه های شهرستان، کارخانه آرد ، کارخانه چایسازی کارخانه پلاستیک، کارخانه نخ و قرقره ، و کارگاهای کانی غیر فلزی، صنایع فلزی، سلولزی و شیمیایی ، غذایی ، نساجی ، چادر شب بافی ، قالیبافی می باشد . برخی از مردم ساکن جلگه های ساحلی در کنار فعالیت های کشاورزی به شغل صیادی ومردم مناطق کوهپایه و کوهستانی به دامداری و دامپروری اشتغال دارند
کشاورزی و دامداری :
محصولات عمده کشاورزی با توجه به سطح زیر کشت برنج،گندم، جو، حبوبات ،صیفی،سبزیجات، علوفه، کلزا، گل گاوزبان (روستای ولنی)، مرکبات، چای، کیوی، ازگیل ژاپنی، سیب و گلابی ، به ، فندق، گردو، خرما، موزودربخش دامداری نیز در پرورش گاو و گوساله و گوسفند و بز نقش عمده ای دارند .
 گردشگری و جاذبه های توریستی:
شهرستان رودسر با داشتن 40 کیلومتر نوار ساحلی مناسب یکی از جاذبه های توریستی بوده که دارای 3 طرح سالم سازی دریا می باشد. منطقه ییلاقی جواهر دشت، مناطق ییلاقی رحیم آباد، پارک جنگلی لله رود، دهکده توریستی زیازی، چشمه دمکش اوشیان چابکسر از مناطق دیگر توریستی بوده و هر ساله عده زیادی از آن دیدن و از مواهب طبیعیو بکر آن استفاده می نمایند. 
فهرست جاذبه های طبیعی شهرستان رودسر:
1-منطقه سفید آب رحیم آباد
2-منطقه ییلاقی جواهر دشت
3-منطقه گره بدشت
4-منطقه جنگلی و کوهستانی سرولات و جنگ سرا
5-ساحل زیبای رودسر
6-چشمه آب معدنی و غار سجیران
7-منطقه جنگلی و کوهستانی سرولات بارودی بسیار پرآب رودخانه پل رود
8-منطقه سیاهکل رود
9-باغات چای و مرکبات
10-مجموعه ساحلی – اقامتی چابکسر سرولات
11-مجموعه ساحلی – اقامتی رودسر –له له رود
12-مجتمع ساحلی کلاچای – وارجارگاه
13-منطقه لسبو و منطقه آسمانرود در اشکور علیا 
14-پارک جنگلی له له ورد
15-پارک جنگله، دامن لنگه
فهرست جاذبه های فرهنگی، تاریخی شهرستان رودسر:
1-گنبد هشت ضلعی پر محله
2-پل آجری تمیجان
3-بقعه امیربنده کلاچای
4-آسیابهای آبی روستای کاکرود در اشکور
5-میدان شهرداری رودسر با 8 بنای تاریخی 
6-منزل نصری در داخل شهر رودسر 
7-قلعه گردان طول لات 
8-امامزاده لشکان در اشکور علیا 
9-غار سجیران
10-قلعه بند بن (قاسم آباد)
11-کاخ ناهار خوران
12-بازار هفتگی (یکشنبه بازار)

 

شهرستان سیاهکل

موقعیت جغرافیایی و مشخصات عمومی: 
شهرستان سیاهکل در ناحیه شرقی استان گیلان واقع گردیده  این شهرستان از شمال به شهرستان لاهیجان ، ازغرب به شهرستان رشت ،ازجنوب به شهرستان رودبار واز شرق به شهرستان املش ولنگرود محدود است . شهرستان سیاهکل از لحاظ ژئومرفولوژی از دوناحیه عمده کوهستانی وجلگه ای تشکیل شده که ناحیه کوهستانی بخشی از دامنه های شمالی رشته کوه البرز است ومهمترین ارتفاعات آن دلفکوشاه نشین است . ناحیه جلگه ای بخش مهمی از جلگه پهناور گیلان به شمار می رود . شهرستان سیاهکل دارای دو نوع آب وهواست ،آب وهوای معتدل خزری  با تابستانهای ملایم و مرطوب وزمستانهای خنک ومرطوب و آب وهوای کوهستانی با تابستانهای معتدل وزمستانهای سرد وخشن می باشد.با توجه به بارش فراوان در نواحی کوهستانی رودخانه های متعددی دراین منطقه جریان دارد که می توان به  شیم رود ، خرارود ، چاکرود اشاره نمود . این شهرستان دارای سابقه تاریخی درخشانی است ، دیلمان خاستگاه یکی از قدرتمند ترین سلسله های حکومتی ایران به نام آل بویه است که حتی توانستندبغدادرا نیز تصرف نمایند . این  سرزمین که به عنوان پناهگاه شیعیان مشهور بوده ،دانشمندان زیادی را نیز به جامعه ایرانی تحویل داده است که ذکر احوال و آثارشان زینت بخش کتب تاریخی وعلمی است . ساکنان اصیل این منطقه دیلمی ،گالشی هایی هستند که در دامنه های دلفک وییلاقات مجاور زندگی می کنند وبه دامداری مشغول هستند واز فرهنگ و آداب ورسوم گیلکی ودیلمی برخوردارند ودارای لهجه ای شبیه به شرق گیلانیها هستند .. این شهرستان از شمال و مشرق به شهرستان لاهیجان، از جنوب به شهرستان رودبار واز غرب به شهرستان رشت محدود می شود . قسمتی از رشته کوه البرز، ناحیه بزرگی از جنوب این شهرستان را شکل می دهد.

تقسیمات شهرستانی:

مساحت این شهرستان معادل 1069/877 کیلومتر مربع است و درسال 76 از لاهیجان منتزع ومستقل شده است .دارای دو بخش به نام های مرکزی ودیلمان می باشد که بخش مرکزی دارای یک  شهر (سیاهکل) و سه دهستان (توتکی، خرارود و مالفجان) و بخش دیلمان دارای یک شهر( دیلمان ) و  دو دهستان (پیرکوه و دیلمان) ودارای 248آبادی  می باشد.علاقمندان جهت اطلاعات بیشتردرخصوص این شهرستان می توانند به آدرس siahkal.gilan.ir مراجعه فرمایند. 
صنعت: 
در این شهرستان بیش از 264 واحد کارگاه صنعتی واحدهای صنایع غذایی، صنایع کانی غیرفلزی، نساجی، سلولزی و شیمیایی و فلزی می باشد. موجود است که از این میزان  47/7درصد در شهری  و 52/3 درصد در نقاط روستایی قرار دارند. هم چنین در شهرستان سیاهکل صنایع روستایی از قبیل گلیم بافی، چادر شب بافی، نمدبافی، سفالگری، مروارید بافی، نازک کاری چوب، فرش بافی عروسک سازی فعال می باشد . 
کشاورزی و دامداری: 
13612 هکتار از اراضی شهرستان زیر کشت محصولات زراعی به ویژه برنج  می باشد ودر بخش باغداری 26/6 درصد از اراضی کشاورزی را به خود اختصاص داده است که شامل: کشت چای، مرکبات ، کیوی، موز گلخانه ای، سیب، به ، انگور، توت فرنگی جنگلی، گردو، فندوق و میوه های هسته دار می باشد. دامپروری،شیلات ، پرورش کرم ابریشم و زنبور داری و وتولید محصولات گلخانه ای  و کشت دوم نیز از دیگر فعالیتهای این شهرستان دربخش کشاورزی می باشد. این شیوه های تولیدی در مناطق کوهپایه ای نیز رواج دارند. در زمینه دامداری می توان به پرورش گوشت قرمز گاو و گوسفند، گوشت سفید مرغ و ماهی، هم چنین تولید شیر از دام ها اشاره نمود.
گردشگری و جاذبه های توریستی:
-ساختار فضایی شهرستان مبتنی بر بخش جلگه ای، جنگلی و ییلاقی و موهبت های طبیعی چون چشمه ها، غارها، و آبشار، موقعیت استقرار شهرستان در هم پیوندی با شهرستان های رودبار، رودسر و املش و وجود منابع آب های سطحی چشمه ها، غارها ، آبشار ، استخرها و آب بندها ، همچنین جود آثار تاریخی و فرهنگی ، اماکن مذهبی  ووجود مناطق حفاظتی شکار ممنوع و ذخیره گاههای جانوری و گیاهی در سطح شهرستان که بار فرهنگی، گردشگری را تقویت می کند .
فهرست جاذبه های طبیعی شهرستان سیاهکل:
1-کوه درفک
2-منطقه ییلاقی دیلمان و اسپیلی
3-آبشار لونک
4-چشمه آب معدنی لاریخانی
5-آبشار بابا ولی
6-غار اسپهبدان
7-منطقه آغوزی
فهرست جاذبه های فرهنگی، تاریخی شهرستان سیاهکل:
1-تی تی کاروانسرا
2-مناطق باستانی قلطعه کوتی، کوه پس و حسنی محله
3-قلعه کوتول شاه
4-قلعه دیده بانی روستای گرماور
5-حمام تاریخی دیلمان
6-غار لو علی (زاگام)
7-پناهگاه سنگی گیلارکش و سلمان

 

شهرستان شفت

موقعیت جغرافیایی و مشخصات عمومی :
شهرستان شفت درغرب گیلان واقع شده است که از شمال به شهرستان های رشت و صومعه سرا، از جنوب به رودبار و استان زنجان، از شرق به شهرستان رشت، و از غرب به شهرستان فومن محدود می شود. روستای خرمکش ،امامزاده ابراهیم وپایین توسه ازمناطق کوهستانی وروستای عثما وندان وشهر شفت ازمناطق کاملا جلگه ای آن بشمار می روند که رودخانه سیا مزگی ازکنار آن عبور می کند. اقلیم این منطقه به تبعیت از آب وهوای کل استان معتدل ومرطوب است که درمناطق کوهستانی جای خودرا به آب وهوای معتدل کوهستانی می دهدو درفصل تابستان این مناطق خوش آب وهواپذیرای علاقمندان وگردشگران است. از جمله مناطق کوهستانی این شهرستان از ارتفاعات امامزاده ابراهیم ،دره سیامزگی ، روستای خرمکش وپایین توسه قابل ذکر است .

تقسیمات شهرستانی:

مساحت این شهرستان 681/968کیلومتر مربع و شامل دو بخش مرکزی و احمدسرگوراب ودو شهر شفت واحمدسرگوراب و چهاردهستان به نام های احمد سرگوراب، چوبر، جیرده و ملاسرا می باشد. شهرستان شفت نیز شامل مناطق کوهستانی و جلگه ای است  است . علاقمندان جهت اطلاعات بیشتردرخصوص این شهرستان می توانند به آدرس  shaft.gilan.ir مراجعه فرمایند.
صنعت: 
شهرستان شفت دارای شهرک و کارگاه صنعتی بوده که در مناطق شهری و روستایی فعال می باشد. این شهرستان همچنین دارای کارگاههای صنعتی در زمینه فرش بافی، منبت، صنایع مستظرفه و خراطی می باشد. 
کشاورزی ودامداری: 
سطح زیرکشت این شهرستان بالغ بر 3265 هکتار می باشد، این شهرستان  درتولید برنج، خشکبار از جمله شاه بلوط و صیفی جات و گل و گیاه زینتی فعالیت می نماید همچنین درزمینه دامداری این شهرستان  در تولید  دام و طیور و شیر و عسل و شیلات و پرورش آبزیان و کرم ابریشم نقش فعالی ایفا می نماید. 
گردشگری و جاذبه های توریستی:
وجود جاذبه های طبیعی نظیر منابع آب دایمی، جنگل ها، آب بندها، غارهای طبیعی، آبشارهای خرمکش وویسرود، وجود آثار تاریخی،زیارتی  همچون امام زاده ابراهیم و امامزاده اسحاق جهت توسعه توریسم تاریخی، زیارتی و اکوتوریسم، از جمله دیگر آثار تاریخی و فرهنگی این شهرستان می توان به مزارهای درویش جعفر، شاه درویشان، شاهزاده احمد و آقانورسه تن اشاره نمود.
فهرست جاذبه های طبیعی شهرستان شفت:
1-منطقه سیاحتی سیاه مزگی و آبشار دودوزن
2-چنار رودخان
3-مناطق ییلاقی امامزاده ابراهیم و امامزاده اسحاق

 

شهرستان صومعه سرا

موقعیت جغرافیایی و مشخصات عمومی :
شهرستان صومعه سرا در غرب گیلان واقع شده است که از شمال به شهرستان های بندر انزلی و رضوانشهر، از جنوب به شهرستان فومن، از شرق به شهرستان رشت و از غرب به شهرستان های رضوانشهر و فومن محدود می شود. نام صومعه سرا به قولی برگرفته از نام عارف قرن چهارم وپنجم (ه.ق) " شیخ عبدالله صومعی" است و به قولی دیگر وجود صومعه هایی که در این شهر بوده علت اصلی این نام گذاریست گفتنی است روستای کسما(روستای صومعه سرا) در زمان نهضت جنگل مرکز اولین تشکیلات نظامی و اداری جنگلیان به رهبری میرزا کوچک جنگلی بوده اما پس از مدتی به دستور میرزا تشکیلات اداری جنگلیان به خانه اربابی حاج محمد قلی ( معروف به درخانه) و مدرسه نظام جنگل به حسینیه کسماانتقال یافته و مرکز ستاد میرزا کوچک خان گردیده است. مردم صومعه سرا به زبان گیلکی و لهجه بیه پس صحبت می کنند.

تقسیمات شهرستانی:

مساحت این شهرستان 563/720 کیلومتر مربع و شامل سه بخش مرکزی، تولم و کوچک جنگلی، سه شهر صومعه سرا، تولم شهر و گوراب زرمیخ و هفت دهستان به نام های تولم، هندخاله، گوراب زرمیخ، مرکیه، طاهر گوراب، ضیابر و کسما می باشد.علاقمندان جهت اطلاعات بیشتردرخصوص این شهرستان می توانند به آدرس somesara.gilan.ir مراجعه فرمایند.
صنعت :
وجودشهرک صنعتی هفت دغنان در فاصله 25 کیلومتری صومعه سرا و در نزدیکی محور اصلی صومعه سرا به آستارا امکانات مناسبی را جهت احداث صنایع فراهم نموده است. و درتولید فرآورده های غذایی، لاستیکی، الکترونیکی، کارتن، دستکش، لبنیات و ... فعالیت دارند. شهرستان صومعه سرا به دلیل شرایط اقلیمی خاص تنوع بسیار زیادی در رشته های مختلف صنایع دستی دارد که می توان به حصیربافی، زنبیل بافی، گلیم بافی، گلدوزی، قلاب دوزی، بامبوبافی، کوزه گری و معرق را اشاره نمود. 
کشاورزی  ودامداری:
از محصولات مهم کشاورزی این منطقه برنج ،توتون، تولید و تکثیر نهال توت ومحصولات جالیری ، برنج، چای، توتون، توتستان‌ها،نیشکر و در کنار آن کشت جالیز (خیار، خربزه، هندوانه، کدو و... ) صیفی جات محصولات باغی و گلخانه ای مثل تولید موز، گیاهان زینتی و درختان پراکنده و مرکبات قابل ذکر است که تولید برنج دراین شهرستان در رتبه دوم استانی بعد از شهرستان رشت قرار دارد. پرورش کرم ابریشم و زنبور عسل نیز در این شهرستان نیزدارای موقعیت ممتاز کشوری است . در بخش منابع طبیعی ، از نظر کاشت صنوبر تولید چوب مقام اول را درکشورداراست و در زمینه های زراعی، نوغانداری از جمله اصلاح وداشت و برداشت برای تغذیه کرم ابریشم فعالیت دارد و نوغانداری در فصول بهار و پائیز انجام می گیرد .فعالیت های دامداری بطور عمده شامل پرورش و نگهداری دام و طیور، پرورش مرغ گوشتی، اردک، غاز و پرورش ماهی،تولیدعسل در بخش تولیدات دامی، بیشترین تمایل به سمت تولید گوشت مرغ می باشد. در حاشیه تالاب پرورش گاومیش رایج است بطوری که 40درصد گاومیش استان در این شهرستان موجود است .
گردشگری و جاذبه های توریستی:
موضوع قابل ذکر آن که 55% تالاب استان در صومعه سرا قراردارد . این تالاب با تنوع گیاهی نظیر نیلوفر آبی و لاله مردابی با چشم اندازهای بدیع و زیبا و مناطق حفاظتی سیاه کیشم، سلکه و سر خانکل بعنوان پناهگاه پرندگان وحشی، رودخانه های جاری در صومعه سرا، وجود آبگیرهای طبیعی، وجود منطقه جنگلی و کوهستانی تنیان، دو منطقه ییلاقی بنام های گندرجی و خونبارجی، مناره بازار در دهستان طاهر گوراب، آثار بجا مانده از پل قدیمی و خشتی روستای پردسر، پل خشتی گازرودبار، شهر قدیمی گسکر و بقاع زیارتی در اقصی نقاط شهرستان ،حمام قدیمی گسکرمی توان اشاره نمود
فهرست جاذبه های طبیعی شهرستان صومعه سرا:
1-غار نارنج پره تنیان
2-تالاب هندخاله، مرگستان، و سیاه درویشان
3-پارک جنگلی سیاه کوه
4-دهکده ییلاقی تنیان
5-باغات چای و مزارع توتون
فهرست جاذبه های فرهنگی، تاریخی شهرستان صومعه سرا:
1-خرابه های قدیمی گسکر واقع در منطقه هفت دغنان دارسرا
2-مناره اجری گسکر (دوره سلجوقی)
3-پل خشتی پردسر یا خشت پل (پل بزرگ، پل کوچک)
4-بازارهای هفتگی (یکشنبه بازار)

 

شهرستان فومن

موقعیت جغرافیایی و مشخصات عمومی:
شهرستان فومن در غرب گیلان واقع شده است که از شمال به شهرستانهای صومعه سرا وتالش، از جنوب به استان زنجان، از شرق به شهرستان رشت و از غرب به استان اردبیل محدود می شود. شهرستان فومن از لحاظ موقعیت ژئومرفولوژی شمال سه ناحیه عمده جغرافیایی جلگه ای کوهپایه ای و کوهستانی است .مرکز این شهرستان ، شهرفومن است که دارای گذشته ای پر فروغ وتاریخی قدیمی می باشد به طوری که این شهرمرکز گیلان بیه پس و به « دار العماره » معروف بوده است . وجه تسمیه شهر فومن بر دوقول استوار است. آب وهوای مناسب، جنگلهاو کوههای پوشیده از درختان و چشمه های متعدد وبقاع متبرکه و امکان تاریخی فرهنگی (ماسوله وقلعه رود خان) فومن را به یکی ازقطبهای گردشگری گیلان و حتی کشو ر تبدیل کرده است .

تقسیمات شهرستانی:

مساحت این شهرستان 765/375 کیلومتر مربع و شامل دو بخش مرکزی و سردار جنگل، دو شهر فومن و ماسوله و هفت دهستان به نام های آلیان، رودپیش، گشت، گوراب پس، لولمان و... میباشد.علاقمندان جهت اطلاعات بیشتردرخصوص این شهرستان می توانند به آدرس fooman.gilan.ir مراجعه فرمایند.
صنعت ومعدن:
در بخش صنعت تلاش های صورت گرفته و شهرک  صنعتی احداث گردیده است. زمین و فضای مناسب وجود دارد. سنگ گرانیت و میکای سیاه در گلیوندرود ماسوله، مرمیت قرمز در آلیان از معادن کانی و همچنین معادن شن و ماسه در رودخانه های پیش رودبار و ماسوله رودخان، در شمار معادن این شهرستان محسوب  می شوند.
کشاورزی  و دامداری:
سطح زیر کشت شهرستان 16370 هکتارمی باشد که در‌آن محصولات کشاورزی از قبیل کشت برنج (فومن یکی از مناطق عمده کشت برنج استان گیلان است) ، چای وپرورش کرم ابریشم و زنبورعسل با توجه به شرایط آب و هوایی مناسب تولید    می گردد. وجود رودخانه ها و چشمه سارها در سطح شهرستان و زیست طبیعی ماهی قزل آلا در مناطق کوهستانی و کلیه رودخانه های جاری شهرستان بستر مناسبی برای رشد و پرورش انواع ماهی است. هم چنین استخرهای ذخیره آب زراعی در مناطق بالا و پایین کانال آب بر، فومنات مستعد پرورش ماهیان گرم آبی است و در بخش دامداری پرورش طیور، دام در این شهرستان فعال می باشد ودر توسعه اقتصادی شهرستان موثر می باشد. در کنار کشت برنج همچنین پرورش‌کرم ابریشم نیز دراین منطقه رواج دارد .
گردشگری و جاذبه های توریستی:
آب وهوای مناسب، جنگلها و کوههای پوشیده از درختان و چشمه های متعدد وبقاع متبرکه و اماکن تاریخی فرهنگی ،فومن را به یکی ازقطبهای گردشگری گیلان و حتی کشو ر تبدیل کرده است و  صنعت توریسم و درالویت دوم بعد از کشاورزی دراین شهرستان است .
فهرست جاذبه های طبیعی شهرستان فومن:
1-تالاب خطیب سراگوراب و کهنه گوراب
2- غار نوشه، رودخانه سیاه رود و پلنگ و
3-پارک ماسوله
4-غار بوزخانه
6-آبشار لار چشمه، خرم بو و گیلون رود
7-چشمه آب معدنی زمزمه و علی زاخونی
فهرست جاذبه های فرهنگی، تاریخی شهرستان فومن:
1-قلعه رودخان (دوره سلجوقی)
2-شهرک تاریخی ماسوله(شهر ماسوله در 36 کیلومتری غرب شهر فومن و در کوهستان تالش واقع شده است.شهری است بسیار زیبا و دیدنی که بصورت پله ای در دامنه کوه ایجاد شده است و در دنیا بی همتا است. از کوههای مجاور آن ، 12 جویبار جاری می شود که رودخانه کوچکی را در پایین دامنه کوه تشکیل می دهند. خانه های ماسوله دارای پنجره های مشبک چوبی و تزئینات گوناگون است و مشرف بر یکدیگر ساخته شده است. از نکات جالب در ماسوله این است که پشت بام هر خانه ای، حیاط خانه دیگر می باشد. آب و هوای ماسوله به علت کمی رطوبت نسبت به نقاط دیگر استان گیلان، مورد توجه مسافران بوده و تفرجگاهی دلپذیر محسوب می گردد. )
3-کاروانسرای قدیمی ماسوله
4-کاخ زرین کول

 

شهرستان لاهیجان

موقعیت جغرافیایی و مشخصات عمومی:
این شهرستان که از شمال به دریای خزر،از جنوب بهشهرستان سیاهکل،از شرق و جنوب شرقی به شهرستان لنگرود و از غرب به شهرستان آستانه اشرفیه محدود می شود و یکی از شهرستان های شرقی استان گیلان است .   .شهر لاهیجان در اصل لاه ـ جان بوده است که لاه به معنی ابریشم و جان پسوند مکان است و در نتیجه لاهیجان به معنی شهر ابریشم می باشد.  این شهرستان سرزمینی هموارو جلگه ای است که حاصل رسوبات به جای مانده از سفید رود است .جلگه لاهیجان به علت زیبایی و قدرت حاصل خیزی اراضی و وجود فر آورده های کشاورزی و منابع اقتصادی امتیاز خاصی در بین شهرهای استان کسب کرده است .هموارترین نقطه این سرزمین درقسمتهای شمالی مقابل دریاست و هر چه از شمال به طرف جنوب پیش می رویم به ارتفاع آن افزوده می شود . کوههای اطراف لاهیجان شامل بخش غربی کوههای البرز است .در طرف مشرق وجنوب آن کوههای پردرخت وبا صفایی است که شیطان کوه ،گمل و آهتا کوه نامیده می شود وشیب تند دامنه ها به طرف دریای خزر و شیب کم آنها به طرف دره شاهرود است .ازقله های مهم این ناحیه می توان درفک (آشیانه عقاب) ،تالش کوه و خشتچال را نام برد .اقلیم لاهیجان به طورکلی در تابستان گرم و مرطوب و درزمستان بادهای گرم شدیدی شروع به وزیدن کرده و پس از آن برف می بارد .میزان رطوبت نسبی در این شهر 79تا76 درصد و گاه نیز به صد درصدمی رسد.

تقسیمات شهرستانی:

مساحت این شهرستان 429/5490 کیلومتر مربع است که از نظر مساحت رتبه هفتم استان گیلان را دارا استشهرستان لاهیجان شامل دو بخش (مرکزی و رودبنه) ،7دهستان (رودبنه ،شیرجوپشت،آهندان ،بازکیا گوراب،لفمجان،لیالستان،لیل) ونیز 188 آبادی است. اهالی این شهرستان گیلک بوده و به زبان گیلکی و گویش لاهیجی صحبت می کنند. ساختمانهای قدیم لاهیجان اغلب به سبک معماری دوره صـفویه است. دیـوارهای قطـور بـا ارتفاعی قـریب به 5 متـر و کوچه های  پیچ در پیچ، نموداری از نمای شهر در گذشته     می باشد. اغلب مساکن شهر، به صورت شرقی ـ غربی ساخته می شود و کمتر خانه ای را می توان در جهت شمالی ـ جنوبی مشاهده نمود،البته عدم احداث مساکن شمالی، جنوبی نیز تحت تاثیر عوامل جغرافیایی، از قبیل رطوبت، گرما و باد است.علاقمندان جهت اطلاعات بیشتردرخصوص این شهرستان می توانند به آدرس lahijan.gilan.ir مراجعه فرمایند.
صنعت:
براساس آخرین آمار، از 1275 کارگاه صنعتی ، 466 کارگاه شهری و 809 کارگاه روستایی، 11 کارگاه عمومی (7 کارگاه دولتی و 4 کارگاه غیر دولتی) و 1264 کارگاه خصوصی (1251 کارگاه شخصی، 4 شرکت تعاونی و 9 کارگاه غیر تعاونی) بودند. همچنین شرکت تعاونی فعال صنعتی نیز در این شهرستان فعال می باشند.
کشاورزی ودامداری:
مهمترین محصول شهرستان لاهیجان ، چای است به طوری که از کل زمینهای زیر کشت چای در گیلان که حدود 26776 هکتار است حدود 7900 هکتار آن، در لاهیجان می باشد. کشت این محصول برای نخستین بار در زمان ناصرالدین شاه قاجار به وسیله حاج محمدحسین اصفهانی در ایران متداول گشت ولی رواج چندانی نیافت تا اینکه در سال 1319 هجری قمری با پشتکار محمد میرزای چایکار معروف به « کاشف السلطنه »، کشت آن متداول شد و اولین مزارع چای در لاهیجان آماده بهره برداری گردید. در حال حاضر به طور متوسط از هر هکتار، سالیانه حدود 4/7 تن برگ سبز به دست می آید که از آن 1800 کیلوگرم چای خشک تولید می شود. با توجه به تعداد زیاد کارخانه های چای سازی در لاهیجان، این شهر را می توان یک شهر کشاورزی ـ صنعتی دانست. رونق باغداری دربخشهای چای ومرکبات (سیب و گلابی، پرتقال و نارنگی ، گردو، کیوی و فندق و سایر مرکبات) فرصت استفاده از دریا و صیادی ،وجود جالیزهایی مانند هندوانه و نیز پرورش کرم ابریشم ، زنبور عسل و شیلات در کنار تولید برنج ،باعث پر رونق و شکوفا شدن این منطقه شده است .شایان ذکر است دامپروری در این شهرستان به صورت یکجانشینی است و روستائیان علاوه بر کار کشاورزی،اقدام به پرورش تعدادی داممی نمایند که در درجه اول ازفراورده های آن استفاده نموده و مازاد آن را برای فروش به شهر می آورند.
گردشگری و جاذبه های توریستی:
لاهیجان معروف به عروس شهرهای گیلان دارای چشم اندازها و جاذبه های طبیعی بسیار زیبا می باشد که همجواری شهر با یکی از زیباترین کوههای منطقه و دسترسی آسان به آن با چشم اندازهای کوهپایه ای شامل باغ های سر سبز چای و مزارع برنج و چشمه های متعدد آن (مسیر زیبایی که بدون انجام هزینه های سنگین جاذب گردشگران می باشد) در سطح ملی و حتی فراملی در بخش گردشگری سرآمد است.
فهرست جاذبه های طبیعی شهرستان لاهیجان:
1-تالاب بین المللی امیر کلایه (مساحت تالاب بین المللی امیر کلایه 1095 هکتار بوده همچنین 17 استخر ذخیره آب با ظرفیتی حدود 7000 متر مکعبی در این شهرستان وجود دارد)
2-بام سبز و استخر لاهیجان
3-ابشار شاه نشین
فهرست جاذبه های فرهنگی، تاریخی شهرستان لاهیجان:
1-پل خشتی لاهیجان
2-موزه تاریخ چای ایران و آرامگاه کاشف السلطنه
3-حمام گلشن
4-غار شیخانبر یا شیخان رو
5-بافت تاریخی شهر لاهیجان
6-بقعه های میر شمس الدین و چهارپادشاهان
7-مسجد اکبریه
8-مرقد مطهر شیخ زاهد گیلانی

 

شهرستان لنگرود

موقعیت جغرافیایی و مشخصات عمومی:
شهرستان لنگرود با وسعت 443 کیلومتر مربع در شرق گیلان واقع شده است که از شمال به دریای خزر، از جنوب و غرب به شهرستان لاهیجان واز شرق به شهرستان رودسر محدود می شود. این شهرستان دارای دو ناحیه عمده جغرافیای جلگه ای و کوهستانی است درناحیه جلگه ای نوار باریکساحلی و در ناحیه کوهستانی محدوده های کوهپایه ای ،جنگلی و مرتعی در ارتفاعات بهچشم می خوردمهمترین رود خانه جاری در شهرستان «شلمانرود» است .لنگروددارای قدمت تاریخی زیادی می باشد و نام آن 900 سال قبل (512 هجری قمری )در کتب تاریخی آمده است .بافت قومی مردم گیلک و به زبان گیلکی با لهجه بیه پس تکلم می کند . از نوشته های تاریخی چنین استنباط می شود که زمین های اطراف لنگرود باتلاقی بوده و ساخت و ساز را دچار مشکل می نمود .اما به مرور زمان و توسعه تجارت در گیلان لنگرود هم رونق یافته و در زمینه کشاورزی خصوصا کشت کنف از شهرهای مهم محسوب گردیده،همچنین در زمینه صنعت دارای صنایع فلزی از جمله تفنگ سازی (شکاری)بوده که به علت مرغوبیت و کیفیت خریداران زیادی داشته است .شهر لنگرود در گذشته مانند شهرهای گیلان از خانه های پراکنده ای بین مزارع و توتستان و بیشه ها تشکیل می شد که بتدریج فاصله خانه ها کمتر شد و کوی هایی به وجود آمد.

تقسیمات شهرستانی:

مساحت این شهرستان 403/206 کیلومتر مربع و شامل سه بخش مرکزی، اطاقور و کومله، چهار شهر لنگرود، اطاقور، کومله و شلمان و هفت دهستان به نام های اطاقور، لات لیل، دریاسر، مریدان، چاف، دیوشل و گل سفید می باشد.علاقمندان جهت اطلاعات بیشتردرخصوص این شهرستان می توانند به آدرس langrood.gilan.ir مراجعه فرمایند.
صنعت :
عمده ترین کارخانه های شهرستان لنگرود در زمینه صنایع تبدیلی چای خشک و در زمینه برنج و همچنین در زمینه صنایع ابریشم، تولید سوسیس و کالباس، شیر، بستنی، کیک و کلوچه، بسته بندی انواع پاکت، روغن و سموم کشاورزی، ماکارونی، تولید فرم پلی استایرن می باشد.
کشاورزی ودامداری:
سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی شهرستان لنگرود بالغ بر 21409/8هکتار است که از این مقدار 51 درصد به کشت باغات (چای، توت و مرکبات) و 49 درصد به زراعت های سالانه (برنج، حبوبات، محصولات جالیزی، علوفه) اختصاص دارد. این شهرستان همچنین در پرورش و نگهداری دام و طیور، زنبور عسل و پرورش ماهی فعال می باشد.
گردشگری و جاذبه های توریستی:
وجود جاذبه های طبیعی نظیر تالاب بین المللی کیاکلایه ، منطقه توریستی چمخاله، پارک جنگلی خرما، بلوردکان، منطقه ییلاقی هلو دشت، نگین سبز کومله استخر بزرگ کومله، پارک جنگلی مریدان، استخر بزرگ چاف، رودخانه لنگرود، منطقه کوهستانی آبچالکی و گالشکلام لیلا کوه و آثار ارزشمند فرهنگی و تاریخی مانند مسجد جامع، پل خشتی، بقعه متبرکه آقا سیدحسین و آقا سید محمد (سفید آستانه) لنگرود، دوازده امام زادگان ملاط، خانه منجم باشی و خانه دریا بیگی از جمله بناهای تاریخی شهرستان لنگرود در زمینه صنعت گردشگری می باشد.
فهرست جاذبه های طبیعی شهرستان لنگرود:
1-تالاب بین المللی کیاکلایه
2-پارک فجر
3-ساحل چمخاله
4-منطقه لیلا کوه
5-پارک جنگلی خرما
6-پارک جنگلی بلوردکان
7-پارک جنگلی مریدان
8-استخر ملاط
9-غار لیلرود
فهرست جاذبه های فرهنگی، تاریخی شهرستان لنگرود:
1-پل خشتی لنگرود خانه های منجم باشی
2-قلعه رزین
3-پل آجری بلورکان
4-بافت تاریخی شهر لنگرود
5-مجموعه دریابیگی
6-بازار هفتگی (شنبه و چهارشنبه بازار)

 

شهرستان ماسال

موقعیت جغرافیایی و مشخصات عمومی :
شهرستان ماسال در شمال غربی استان گیلان واقع از شمال به شهرستان رضوانشهر، از جنوب و مشرق به شهرستان صومعه سرا، و از مغرب به استان اردبیل محدود است. این شهرستان دارای محدوده های کوهپایه ای، جنگلی و مرتعی باشد. آب و هوای آن در ناحیه ای جلگه ای، مرطوب و در ناحیه کوهستانی، نیمه مرطوب کوهستانی است. از نظر ناهمواریها ، از سه ناحیه جلگه ای ، کوهپایه ای وکوهستانی تشکیل یافته است ومهمترین ارتفاعات آن تورشوم ، شاه معلم،ریسبند ورودها ی مهم آن ارس نیک،دران بر ، میله سرا است. آب وهوای این منطقه به دلیل کوهستانی بودن دارای زمستانهای گرم وبا درصد رطوبت بیشتر از 75درصد می باشد . بیشترین رطوبت در شهریورماه مشاهده می شود. نام ماسال از « مازال » یا« مزال» به معنی کوه یا کوه وار گرفته شده ، مردم ماسال تالشند وبه زبان تالشی تکلم می کنند .

تقسیمات شهرستانی:

این شهرستان دارای  مساحت 622/447کیلومتر مربع و دارای 2 بخش شامل بخش مرکزی و بخش شاندرمن است. ماسال دارای 4 دهستان شامل حومه و ماسال به عنوان دهستان های بخش مرکزی و شیخ نشین و شاندرمن به عنوان دهستان های بخش شاندرمن می باشد این شهرستان دارای 2 شهر شامل ماسال به عنوان مرکز شهرستان و بازار جمعه به عنوان مرکز بخش شاندرمن است.علاقمندان جهت اطلاعات بیشتردرخصوص این شهرستان می توانند به آدرس masal.gilan.ir مراجعه فرمایند. 
صنعت :
باوجود شهرک صنعتی در زمینی به مساحت 21 هکتار صنعت آن شهرستان درحال شکوفایی  می باشد. تولید شال وصنایع چوبی از صنایع دستی منطقه محسوب می شود دراین شهرستان مانندسایر نقاط گیلان بازار هفتگی در روز شنبه هر هفته تشکیل می شود ونقش مهمی در اقتصادمنطقه دارد.
کشاورزی ودامداری:
کل اراضی کشاورزی شهرستان نیز حدود 7500 هکتار برآورد می شود که 6000 هکتار آن دارای پیمان آبی بوده و حدود 7000 هکتار زیر کشت برنج و حدود 500 هکتار بقیه جزء اراضی باغی محسوب می گردد. به علت وجود پتانسیل های بالقوه در منطقه از قبیل شرایط جغرافیایی وطبیعی و وجود نیروی فعال و مناسب در این بخش، میزان گرایش مردم به دامپروری بسیار زیاد می باشد واین شهرستان همچنین در پرورش و نگهداری دام و طیور، فعال می باشد.
گردشگری و جاذبه های توریستی:
در شهرستان ماسال مناظر بکر طبیعی، گردشگاه ها و ییلاقات مفرح، رودخانه های پرآب و زلال و چشمه ساران دیدنی، غارهای مکشوف و نامکشوف، جنگلهای سر سبز با گونه های درختی کمیاب، دیواره سنگی اسبه ریسه، غار طبیعی آویشو بطول 5.1 کیلومتر، غار باستانی خندیله پشت، گورستان قدیمی خون و شرگاه می باشد. 
فهرست جاذبه های طبیعی شهرستان ماسال:
1-منطقه جنگلی طاسکوه و آری دول
2-منطقه باستانی اسبه ریسه با غارها و صخره های بلند
3-گردشگاه جنگلی ریزه مندان
4-ییلاق شالما 
5-چسلی
6- بیلگاه دول
7-دشت النزه
8-ویرگاه
9-رشت پشت
10-اولسبنگاه
11-خشکه دریا
12-غار آبیشو
فهرست جاذبه های فرهنگی، تاریخی شهرستان ماسال:
1-مناطق باستانی ، تاریخی درخانه – گیله سرا – وردم
2-قلعه کول
3-منطقه یادمانی مشهد میرزا (محل شهادت میرزا کوچک)
4-مناطق ییلاقی ، تاریخی، سنگ بست ، خون، خندیله پشت و تفنگ ساز